روزگاری تنها روش برای تولید یک برد الکترونیک این بود که باید تخته فیبر در اندازه مورد نیاز بریده می‌شد و به طور دستی جای پایه‌های هر المان با دریل سوراخ شده و پس از جا دادن قطعات، در نهایت با استفاده از سیم، المان‌ها را از پشت به هم متصل کرد. بعدها با به وجود آمدن فناوری «برد مدار چاپی» از یک تا چندین لایه و با استفاده از نرم افزارهایی چون Protelو Proteus مهندسان توانستند اندازه بردها را کوچک و کوچک‌تر کنند تا جایی که امروزه یک برد پیچیده گوشی هوشمند در کف دست جا می‌شود. اینکه داشمندان موفق شدند مدارات الکترونیک را در اندازه های میکرومتری و نانومتری روی یک ویفر سیلیکون چاپ کنند به صنعت الکترونیک امکان داد تا بتواند مدارات مجتمع کوچک‌تر و با کارکردهای وسیع‌تر تولید کند. مهمترین اختراع قرن بیستم دستگاه چاپ بود چراکه به بشر کمک کرد سریع‌تر و گسترده‌تر به علوم مختلف دسترسی داشته باشد. احتمالاً خیلی از شما هنوز دستگاه‌های دستی پلی کپی را با آن هندل خنده‌دار به خاطر دارید. اگر همان‌ها ساخته نمی شدند امروز قطعاً کیندلیهم در کار نبود! گویی چاپ و صنعت چاپ حالا از هر نوعش با بشر همیشه عجین بوده؛ روزگاری نیاکان ما روی سنگ و چوب و پوست مطالبشان را چاپ می‌کردند و امروزه ما روی کاغذ و انواع نمایشگر، ولی در ماهیت ماجرا تغییری رخ نداده است. ظاهراً متخصصان مرکز تحقیقات پالو آلتو (PARC) در کالیفرنیای آمریکا پا را فراتر گذاشته‌اند و کاربردی تازه برای دستگاه‌های چاپ قدیمی ابداع کرده‌اند. ادامه مطلب را از دست ندهید. هرچند هنوز برای اعلام موفقیت قطعی آن‌ها زود است ولی تحقیقات این مرکز حاکی از پیشرفت‌های خوبی در زمینه فناوری چاپ قطعات الکترونیک مانند سنسورها، ترانزیستورها و … می‌باشد. فعالیت‌های PARC عامل جدیدی هم به فناوری چاپ سه بعدی آورده است: افزدن عملکردهای الکترونیک، نوری یا حسگری به هر قسمت. قطعات الکترونیک چاپی در یک ویژگی بزرگ با این فناوری مشترک هستند و آن افزایشی بودن به جای کاهشی بودن است! این یعنی به عوض تراش دادن قطعات از عناصر دیگر در این روش با استفاده از جوهر خاصی قطعات الکترونیک از خراش دادن تولید می‌شود. علم ترکیب مواد و فناوری های چاپ در مرکز فعالیت این مؤسسه قرار دارد تا با توسعه یک سری جوهرهای ویژه که عملکرد مناسبی برای این منظور دارند (چه حسگری و تابش نور چه تراشه) بتوان با استفاده از آن‌ها عملیات چاپ قطعات را هرجا که نیاز است انجام داد. PARC زیر مجموعه شرکت معظم زیراکس و یک مؤسسه تحقیقاتی مشهور است که مبدع اولین رابط کاربری گرافیکی، اولین پرینتر لیزری و بسیاری ابداعات ناب فناورانه دیگر بوده است. نمونه اولیه از چاپگر قطعات الکترونیک در آزمایشگاه این مؤسسه ساخته شده است. مثل موارد دیگری که در این زمینه در حال توسعه هستند این مورد هم از سرهای (هِد) متفاوتی برای ساخت قطعات مختلف استفاده می‌کند. تلاش آن‌ها بر این است که همه قطعات یک جا چاپ شوند و هر سر یک بخش کار را انجام دهد. اما حین کار با یک روش چاپ قطعات الکترونیک، هدهای سنتی جوهر افشان و روش‌های دیگر مثل گراور و فلکس هم استفاده می‌شوند. 

البته فعلاً تولید کنندگان قطعات الکترونیک معمولی لازم نیست نگران تجارت خود باشند چراکه به نظر می‌رسد گرچه فناوری در این زمینه به سرعت در حال پیشرفت است اما واقعیت این است که وضعیت کنونی آن‌ مانند وضعیت ترانزیستورها در دهه ۶۰ میلادی است که تازه وارد جریان مهندسی برق شده بود. به طور واضح مشخص نیست در چه جاهایی از قطعات الکترونیک چاپی استفاده خواهد شد اما یک مزیت بزرگ این قطعات این است که می‌توان آن‌ها را روی سطوح منعطف یا شفاف بزرگ و عریض تولید کرد. این همان جایی است که می‌توان از چاپگرهای رول به رولی که برای چاپ روزنامه‌ها به کار می‌روند استفاده نمود. این دستگاه‌ها برای چاپ با تیراژ بالا در زمان کوتاه ساخته شده‌اند. فقط به جای روزنامه این بار خروجی آن‌ها تعداد زیادی ترانزیستور و دیگر المان‌های الکترونیک خواهد بود. این نوع از قطعات چاپ شده برای استفاده در طیف گسترده ای از ابزارک های پوشیدنی ایده‌آل خواهند بود. فقط فرض کنید اگر بتوان به نحوی یکی از آن‌ها را در لباس‌های معمولی امروزی جای داد و ارتباط آن را با ابزارکی مثل عینک گوگل برقرار کرد چه کارها که نمی‌توان با آن انجام داد. خصوصاً اینکه انواع سنسورها را هم می‌توان در آن تعبیه نمود. یکی از کاربردهای بدیهی این فناوری استفاده از آن در رصد علایم حیاتی بیماران است. تصور اینکه چگونه می‌توان ورقهای پلاستیک را به اشکال مختلف و هرکدام را با یک عملکرد متفاوت تولید کرد سرگیجه آور است. اگر تحقیقاتی که در زمینه نمایشگرهای منعطف در جریان است کمی جلوتر برود شاید بتوان یک ورق هوشمند داشت که به جای تلفن هوشمند عمل کند. 

یک مثال دست یافتنی تر می‌تواند یک برچسب با دما سنج داخلی باشد که هرگاه دمای بسته مواد غذایی از مقدار معینی بیشتر شد هشدار دهد البته با این هدف که این نوع عملکردها در همه بسته بندی ها جای داده شود. گسترش روز افزون دانش الکترونیک باعث شده ذهن بشر بتواند با قدرت بیشتری به نوآوری بپردازد و نسل کنونی انسان با ۴۰ سال پیش به اندازه کل تاریخ بشریت متفاوت باشد. به نظر می‌رسد آینده همین حالا است! شما چه فکر می‌کنید؟