شاید عنوان این مطلب برایتان یادآور داستان‌‌های علمی تخیلی باشد؛ اما امروزه ایده‌‌ی انتقال صنایع سنگین به فضادیگر یک رؤیای دور از دسترس به‌‌شمار نمی‌‌آید. در گزارشی که در ژورنال علمی دیسکاور منتشر شده، آمده است که ما برای تضمین بقای گونه‌‌ی خود نیاز داریم به‌جای اتکا بر منابع محدود باقیمانده روی زمین، استخراج منابع از سیارات و سیارک‌‌های دیگر را آغاز کنیم. فیل متزگر، دانشمند علوم سیاره‌‌ای در دانشگاه سنترال فلوریدا در مصاحبه‌‌ای با دیسکاور می‌‌گوید:

منظومه‌‌ی شمسی می‌‌تواند بستری برای یک صنعت عظیم با ابعادی یک میلیارد برابری نسبت‌‌به صنایع زمینی باشد. وقتی شما شروع به ایجاد یک تمدن بسیار بزرگتر می‌‌کنید که حدود آن فراتر از ظرفیت زمین است، خواهید دید که نوع کارهایی که چنین تمدنی می‌‌تواند انجام دهد، بسیار فراتر از قدرت درک ما است.

سرمایه‌‌گذاری در فضا

منابع ما روی زمین مدام درحال کاهش هستند و از سوی دیگر، جمعیتمان نیز روبه افزایش است. این معادله به‌‌وضوح نشان می‌‌دهد که ما با یک بن‌‌بست مواجه‌‌ایم. بنابر همین استدلال، طی دهه‌‌ی اخیر شاهد شکل‌‌گیری و رشد رسته‌‌ی جدیدی از شرکت‌‌ها بوده‌ایم که قصد دارند اولین پیش‌گامان عرصه‌‌ی بهره‌‌برداری از منابع فضایی باشند.

برای مثال، شرکت Planetary Resources در این مدت، موفق به جذب سرمایه‌‌ای چند ده میلیون دلاری شده تا به‌‌کمک آن فناوری‌‌های استخراج منابع سیارکی را توسعه دهد. اما مشکلات مالی باعث شده است که این شرکت انجام اولین مأموریت اکتشافی سیارکی خود را برای مدت نامعلومی به تأخیر بیندازد.

به‌‌نظر می‌‌رسد میلیاردر معروف دنیای فناوری، مدیرعامل شرکت‌‌های بلواورجین و آمازون نیز وارد گود شده باشد.جف بزوس طی بیانیه‌‌ی اخیر درمورد پروژه‌‌ی سطح‌‌نشین قمری شرکت خود می‌‌گوید:

دلیل اینکه ما قصد عزیمت به فضا را کرده‌‌ایم، نجات سیاره‌‌ی زمین است. صحبت از یک (محاسبه‌‌ی) ریاضیاتی است. این اتفاق بالاخره رخ خواهد داد.

حتی ناسا نیز به‌تازگی تصمیم خود را برای یک سرمایه‌‌گذاری چند میلیون دلاری روی فناوری‌‌هایی باهدف اکتشاف در دهانه‌‌های ماه و استخراج سیارک‌‌ها اعلام کرده است. منابع رو به پایان زمین تنها دلیل نیاز ما به اکتشاف در عمق فضا نیست. دسترسی به انرژی خورشیدی نیز در فضا بسیار بهینه‌‌تر از سطح زمین است. نیروگاه‌‌های خورشیدی مستقر در مدار می‌‌توانند منبعی بی‌‌پایان و توقف‌‌ناپذیر از انرژی را به‌‌شکل امواج مایکروویو یا لیزر به سطح زمین ارسال کنند. همان‌طور که پیش‌‌تر نیز در مقاله‌‌ای در زومیت در این‌‌باره توضیح داده شد، این طرح یکی از برنامه‌‌های جدی چین برای تأمین انرژی خود تا سال ۲۰۲۵ است.

Greenpeace 2.0

اما همه‌‌ی کارشناسان درباره‌‌ی دستاورد واقعی چنین برنامه‌‌هایی اتفاق‌‌نظر ندارند. چند ماه پیش، گروهی از دانشمندان طی اجلاسی گرد هم آمدند و با امضای یک طرح پیشنهادی، درخواست خود را مبنی‌‌بر حفاظت از ۸۵ درصد از منابع منظومه‌‌ی شمسی دربرابر اقدامات توسعه‌‌‌‌ای بشر اعلام کردند. دانشمندان هشدار داده‌اند که درصورت شکل‌گیری یک رقابت فضایی بر سر استخراج منابع فضا، تنها درعرض ۵۰۰ سال، کل منظومه‌ی شمسی از منابع تهی خواهد شد. مارتین الویس، اخترفیزیک‌‌شناس ارشد رصدخانه‌‌ی اخترفیزیک اسمیت‌‌سونیان و از نویسندگان ارشد طرح پیشنهادی یادشده در مصاحبه‌‌ای با گاردین می‌‌گوید:

وقتی منابع منظومه‌‌ی شمسی به‌کلی استخراج شوند، دیگر جایی برای ما وجود نخواهد داشت.

گام‌‌های اولیه

هنوز کارهای زیادی باید ازسوی دانشمندان انجام گیرد تا درنهایت صنایع فضایی و استخراج منابع آن شکل واقعیت به خود بگیرد. اما اقدامات اولیه برای تحقق آینده در حال انجام هستند. پنج سال پیش، شرکت Made In Spaceاولین شرکتی بود که موفق به چاپ سه‌‌بعدی یک شی در محیطی با گرانش صفر شد. درادامه نیز این شرکت در سال ۲۰۱۸، موفق به عقد یک قرارداد مهم با ناسا شد و طی آن، فعالیت خود را برای ساخت یک سیستم تولید فلزهای هیبریدی باهدف اکتشافات فضایی آغاز کرد. این شرکت قصد دارد تا قطعات فلزی از جنس تیتانیوم و آلومینیوم را با گرید کاربردهای فضایی را ازطریق چاپگرهای سه‌‌بعدی چاپ کند.

آژانس فضایی ژاپن (JAXA) نیز اخیرا موفق شد فضاپیمای سطح نشین خود را با نام Hayabusa2 بر سطح یکسیارک کوچک فرود آورد. در اسفند سال گذشته، این سطح‌‌نشین حتی توانست با شلیک یک گلوله به‌‌سمت سطح این سیارک، بخشی از خاک سیارک را نمونه‌‌برداری کند.

با وجود چنین تلاش‌‌هایی ما هنوز فاصله‌‌ی زیادی تا تحقق یک تمدن فضایی بر پایه‌‌ی استخراج منابع فرازمینی داریم. ما هنوز نمی‌‌دانیم تکلیف حق مالکیت منابع استخراج‌‌شده از فضا چیست و چه کشوری می‌‌تواند چنین ادعایی را مطرح کند؛ موضوعی که خود احتمالا محل تنش‌‌های سیاسی فراوانی در آینده‎‌ی این صنعت خواهد بود.

آینده به هر شکلی که رقم بخورد، باید توجه داشت که فرصت امروز ما محدود است. تغییرات اقلیمی هر روز با قدرت بیشتری جهان را درمی‌‌نوردد و منابع زمین نیز روبه اتمام هستند. همه‌‌ی این‌‌ها خود دلیلی شده است که نگاهمان را به افقی فراتر از سیاره‌‌ی دوست‌‌داشتنی خود بدوزیم و امیدوار باشیم که بتوانیم پیش از آنکه بسیار دیر شود، تمدن خود را به نقطه‌ای امن برسانیم.