آتشفشان از نماي نزديك

 

آتشفشان در محل تلاقي صفحات زمين‌ساختي اقيانوسي يا قاره‌اي فوران مي‌كند. به عبارت ديگر صفحات زمين‌ساختي كه در داخل زمين و روي صخره سنگ‌هاي مذاب شناور هستند به هم برخورد مي‌كنند و در نتيجه در محل برخورد اين صفحات با همديگر مقدار قابل توجهي انرژي آزاد مي‌شود. در حالي كه صخره سنگ‌هاي لايه‌هاي تحتاني نيز بتدريج ذوب مي‌شوند، سطح ماگما يا مواد مذابي كه در زير پوسته زمين قرار دارد، افزايش مي‌يابد.مواد مذاب كه با گازهاي مختلفي تركيب شده است روي هم انباشته مي‌شود تا اين‌كه فشار آن به اندازه‌اي افزايش مي‌يابد كه موجب مي‌شود مواد مذاب در اثر انفجار از ميان ترك‌ها و شكاف‌هاي سطح زمين خارج شود. در حقيقت كوه‌هاي آتشفشاني، مجاري‌اي براي خروج ماگما و گازهاي محلول در آن از داخل زمين هستند. با انجام اين آزمايش مي‌توانيد پي ببريد چگونه افزايش فشار گازها در داخل مواد مذاب آتشفشان منجر مي‌شود. براي انجام اين آزمايش به يك قيف فلزي، مقداري خاك سفالگري، يك قابلمه كوچك، مقداري آب، دستكش و عينك نياز داريد. با استفاده از مقداري خاك سفالگري و شبيه به يك چوب پنبه دهانه قسمت باريك قيف را بپوشانيد و يك‌سوم قابلمه را از آب پر كنيد، سپس آن را روي اجاق گاز قرار دهيد تا دماي آب اندكي افزايش يابد، سپس از دهانه بزرگ قيف آن را در داخل قابلمه قرار دهيد و قابلمه را همچنان روي اجاق گاز قرار دهيد تا دماي آب در داخل قابلمه بيشتر شود. در اين مدت از اجاق گاز فاصله بگيريد تا آسيبي به شما وارد نشود، افزايش دماي آب به تشكيل بخار آب منجر مي‌شود كه به داخل قيف راه يافته و در آنجا جمع مي‌شود.فشار هواي ايجاد شده در داخل قيف شبيه به فشاري است كه در نتيجه خروج ماگما و گازهاي تجمع يافته درداخل زمين به خروج مواد مذاب و وقوع آتشفشان مي‌انجامد. وقتي فشار هواي داخل قيف بشدت افزايش يابد، گل رسي كه به شكل چوب پنبه در محل خروجي دهانه قيف قرار گرفته منهدم مي‌شود و با فشار از دهانه قيف به بيرون پرتاب مي‌شود و اين فرآيند شبيه به همان فرآيندي است كه هنگام خروج مواد مذاب از دهانه آتشفشان اتفاق مي‌افتد. مشاهده وقوع آتشفشان با توجه به خطراتي كه به همراه دارد امكان‌پذير نيست و تنها از طريق فيلم‌هايي كه از محل وقوع آتشفشان ثبت مي‌شود، مي‌توان آنچه را در خلال اين فرآيند اتفاق مي‌افتد، از نزديك تماشا كرد؛ اما اين آزمايش ساده مي‌تواند راهكار مناسبي براي آشنايي با اين پديده طبيعي باشد.




تاريخ : شنبه 20 آبان 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |