اوضاع یخچال‌های طبیعی زمین مساعد نیست. معمولا وقتی به تغییرات اقلیمی و ذوب‌شدن یخ‌ها می‌رسیم، اغلب درباره‌ی مناطق قطبی فکر می‌کنیم؛ اما آن‌ها تنها ساختارهای یخی مهم نیستند و تنها یخ‌هایی هم نیستند که دراثر تغییرات اقلیمی آب می‌شوند. نتایج پژوهشی که به‌تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد که از سال ۱۹۶۱ تاکنون، یخچال‌های طبیعی زمین چیزی درحدود ۹,۰۰۰ گیگاتن از یخ‌های خود را از دست داده‌اند. این مقدار معادل بیش از ۹ تریلیون تن است و پیامد آن ۲۷ میلی‌متر افزایش در سطح دریا بوده است.

گروهی از پژوهشگران بین‌المللی با هدایت دانشمندانی از دانشگاه زوریخ، مطالعه‌ی یادشده را انجام داده‌اند. آن‌ها از اندازه‌گیری‌های یخچالی زمینی و ماهواره‌ای ۵۰ سال اخیر استفاده کرده‌اند. ۱۹ منطقه‌ی یخچالی، ازجمله آلاسکا و گرینلند و آند، در این مطالعه بررسی شدند.

بخش اصلی این پژوهش بخش مبتکر تغییرات اقلیمی (CCI) آژانس فضایی اروپا (ESA) است. این برنامه داده‌های مهم تغییرات اقلیمی را جمع‌آوری و سازمان‌دهی و آرشیو می‌کند و آن را دراختیار پژوهشگران قرار می‌دهد. CCI برنامه‌ای برای نظارت بر یخچال‌های طبیعی دارد و اطلاعات مربوط‌به تغییر در توده‌های یخ را از هزاران یخچال سرتاسر جهان دراختیار پژوهشگران قرار می‌دهد. فرانک پائول از گروه جغرافیای دانشگاه زوریخ گفت:

برای انجام محاسبات دقیق در مناطق مدنظر به اطلاعات مرتبط با یخچال‌های طبیعی نیاز است. تاکنون، این اطلاعات عمدتا از ماهواره‌های لندست آمریکا به‌دست می‌آمد و داده‌های آن‌ها طی توافق‌نامه‌ای به‌دست کاربران اروپایی می‌رسید. در آینده، مأموریت Copernicus Sentinel-2 به‌طور خاص، در نظارت دقیق تغییرات یخچال‌ها مشارکت خواهد کرد.

پژوهشگران از این اطلاعات برای ایجاد مدل‌های دیجیتالی ارتفاع (DEMs) استفاده می‌کنند؛ کاری که حاصل آن توپوگرافی دقیق منطقه بود. تمام این داده‌ها با اطلاعات مربوط‌به پایگاه جامع یخچال ترکیب شد که به‌وسیله‌ی سرویس نظارت بر یخچال‌های طبیعی جهان فراهم می‌شود. از این داده‌ها، برای بازسازی تغییرات در ضخامت یخ بیش از ۱۹,۰۰۰ یخچال در سرتاسر جهان استفاده شد و نتیجه‌ی آن رسیدن به عدد ۹ تریلیون تن بود.

یخچال نوردنسکیولد در گرینلند

مایکل زمپ از گروه جغرافیای دانشگاه زوریخ گفت:

اکنون می‌توانیم اطلاعات واضحی درباره‌ی این موضوع فراهم کنیم که در هر منطقه چه مقدار از یخچال‌ها از بین رفته است؛ اما این امر نیز مهم است که اشاره کنیم سرعت کاهش در ۳۰ سال گذشته رشد چشمگیری کرده است. در‌حال‌حاضر و درمجموع، ۳۳۵ میلیارد تن یخ را در سال از دست می‌دهیم که حاصل آن یک میلی‌متر افزایش در سطح دریا است. به‌عبارتِ‌دیگر، هرسال حدود سه‌برابر حجم تمام یخی را از دست می‌دهیم که در کوه‌های آلپ اروپا وجود دارد و این امر در ۳۰ درصد از میزان فعلی افزایش در سطح دریا نقش ایفا می‌کند.

مقاله‌های مرتبط:

• قطب سوم جهان در حال ذوب شدن است
• کشف یخ گرم در مرتفع‌ترین یخچال طبیعی جهان
• سرعت بی‌سابقه ذوب یخ‌های گرینلند

یخچال‌های طبیعی به‌همراه کلاهک‌های یخ، بزرگ‌ترین منابع آب شیرین در جهان هستند؛ اما این یخچال‌ها هستند که آب خود را برای جوامع بشری آزاد می‌کنند. کاهش یخچال‌ها به‌معنای آب کمتر برای انسان‌ها و آبیاری و تولید انرژی برق‌آبی است و البته، بر حیات‌وحش نیز تأثیر می‌گذارد. همه‌ی این‌ها بدان معنا است که باید برای آینده به‌خوبی برنامه‌ریزی‌ کنیم. این همان چیزی است که قرار است این داده‌ها به آن کمک کنند. تنها با استفاده از داده‌های دقیق و بلندمدت است که می‌توانیم برای تغییرات اقلیمی برنامه‌ریزی کنیم. ما باید به‌خوبی از اطلاعات حاصل از مأموریت‌های مختلف استفاده کنیم. داده‌های آن‌ها به ما این امکان را می‌دهد که دیدگاه اقلیمی محکمی ایجاد کنیم و بتوانیم نوسانات منطقه‌ای و سالیانه‌ی یخچال‌های طبیعی و دیگر بخش‌های یخ‌کره، مانند پوشش برفی و یخ دریا و صفحات یخی را نشان دهیم. باتوجه‌به پیامدهای اجتماعی‌اقتصادی مهم حاصل از تغییر در پوشش یخچال‌ها، سرنوشت یخچال‌ها در اقلیم آینده موضوعی است که ESA به‌جدیت آن را دنبال می‌کند.

یخچال اوپسالا در آرژانتین طی ۱۵ سال بیش از ۳ کیلومتر عقب‌نشینی کرده است

یادداشتی شخصی

عجیب است که در دنیای امروز، هنوز برخی افراد به موضوع تغییرات اقلیمی مشکوک هستند. شواهد بی‌شماری وجود دارد که این موضوع را تأیید می‌کند. گاهی نیز شواهد علمی نیستند؛ بلکه شخصی هستند. ایوان گاه، نویسنده‌ی وب‌سایت یونیورس تودِی (Universe Today)، درباره‌ی تجربه‌ی شخصی‌اش این‌چنین می‌گوید:

در شهری در کانادا که ۵۲ سال در آن زندگی کرده‌ام، یخچالی طبیعی وجود دارد. این یخچال در ارتفاع کوه‌ها قرار گرفته و هر کسی به آن نگاه کند، می‌تواند آن را ببیند. این یخچال حتی مقصدی برای کوهنوردان است.

سابقه‌ی کامل عکاسی از روند عقب‌نشینی این یخچال در دهه‌های اخیر وجود دارد. شرط می‌بندم هرکسی که اینجا زندگی می‌کند یا تا به‌حال اینجا را دیده است، تصاویری از آن گرفته است. این، چشم‌اندازی خیره‌کننده است؛ اما همان‌طورکه تابستان‌های گرم‌تر و خشک‌تر را تجربه می‌کنیم و نیز دود حاصل از آتش‌سوزی جنگل‌های دور هفته‌ها در این منطقه تجمع می‌یابد، می‌توانیم عقب‌نشینی یخچال را ببینیم. تعجب می‌کنم چه موقع می‌خواهیم به‌عنوان یک جامعه موضوع تغییرات اقلیمی را جدی بگیریم.

این فقط منظره‌ی زیبای طبیعی نیست. یخچال بخشی از حوضه‌ی آبخیز ما است که برای کل تابستان آبی را آزاد می‌کند که حیات جامعه‌ی ما بدان وابسته است. همچنین، این یخچال سیستم‌های انرژی برق‌آبی ما را تغذیه می‌کند و موجب بقای جمعیت‌های ماهی سالمون در رودخانه‌های محلی می‌شود. یخچال‌ها در تمام مناطق جهان، به‌ویژه در برخی از پرجمعیت‌ترین مناطق جهان، این نقش‌ها را ایفا می‌کنند. جوامع ما بدون آن‌ها چه خواهد کرد؟