وقتي مايعات ناپديد مي‌شود

 

اگر مايعات مختلف را براي مدت زماني طولاني در معرض تابش نور خورشيد يا هواي آزاد قرار دهيد، چه اتفاقي مي‌افتد؟ حتما پيش آمده كه براي مدت زماني نسبتا طولاني، كتري آب جوش را روي اجاق گاز قرار دهيد و ناگهان متوجه شويد، از آبي كه داخل كتري ريخته بوديد، هيچ اثري نيست. درست حدس زديد، تمام آبي كه داخل كتري ريخته، تبخير مي‌شود و به همين علت هيچ اثري از آن باقي نمي‌ماند. تبخير، كندترين فرآيندي است كه مايعات را به بخار تبديل مي‌كند. زماني كه مولكول‌ها در حالت مايع حرارت داده يا گرم شوند، به مولكول‌هاي گازي شكل تبديل مي‌شوند. البته سرعت تبخير به عواملي مانند دماي هوا، رطوبت موجود در محيط و همچنين سرعت وزش باد بستگي دارد. هر چه ميزان دماي هواي محيط بيشتر باشد، سرعت تبخير بيشتر است. در مناطقي كه ميزان رطوبت كمتر است، تبخير مايعات با سرعت بيشتري اتفاق مي‌افتد و بالاخره هرچه سرعت وزش باد بيشتر باشد، سرعت تبخير نيز بيشتر خواهد بود.براي انجام اين آزمايش به چهار ظرف هم اندازه، مقداري آب، آب نمك، سركه و الكل نياز داريد. مقادير مساوي از آب، آب نمك، سركه و الكل را در ظرف‌ها بريزيد. هر چهار ظرف را در مجاورت آفتاب قرار دهيد. بهتر است، آنها را پشت پنجره در معرض تابش مستقيم نور خورشيد يا در هواي آزاد و مكاني كه مقابل تابش نور مستقيم آفتاب قرار مي‌گيرد، بگذاريد. ارتفاع مايع داخل ظرف را با استفاده از يك خط‌كش پلاستيكي اندازه بگيريد و روي يك قطعه كاغذ ثبت كنيد. پس از گذشت دو ساعت بار ديگر ارتفاع مايع در هر يك از ظرف‌ها را اندازه بگيريد و روي همان كاغذ يادداشت كنيد. پس از آن هر سه ساعت يكبار ارتفاع مايعات داخل ظرف‌ها را اندازه‌گيري كرده، اعداد و ارقام را ثبت كنيد. متوجه مي‌شويد، در هر مرحله ارتفاع مايع درون ظرف‌ها نسبت به مرحله قبلي كاهش يافته است. پس از گذشت چند روز، سري به ظرف‌ها بزنيد. آيا چيزي در آنها باقي مانده است؟ كدام يك از مايعات با سرعت بيشتري تبخير مي‌شود؟ در اين آزمايش از چه مايعات ديگري مي‌توانيد استفاده كنيد؟ به نظر شما كدام‌يك از آنها سريع‌تر تبخير مي‌شود؟ مايعات وقتي در معرض حرارت قرار مي‌گيرد يا گرم مي‌شود، تبخير خواهد شد يا به عبارتي از حالت مايع به گاز تبديل مي‌شود. همانطور كه در اين آزمايش مي‌بينيد سرعت تبخير مايعات مختلف متفاوت است. اگر مايعاتي مانند آب نمك را در مجاورت حرارت قرار دهيد آب موجود در ظرف تبخير شده، ذرات نمك در ظرف ته‌نشين مي‌شود. ذراتي مانند نمك درآب حل شده و اگر مولكول‌هاي آب به مولكول‌هاي گازي شكل تبديل شود، شما مي‌توانيد ذرات و مولكول‌هاي نمك را كه در ظرف باقي مانده و تبخير نشده، براحتي ببينيد. در صورتي كه تنها يك نوع مايع بخصوص را در ظرف‌هاي جداگانه ريخته، در محيط‌هايي با شرايطي متفاوت از نظر دما و ميزان رطوبت قرار دهيد، متوجه مي‌شويد كه هر يك از اين عوامل به نوبه خود بر سرعت فرآيند تبخير تاثير مي‌گذارد.




تاريخ : شنبه 24 تير 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |